Σε αυτό το άρθρο, θα αναλύσουμε την εξέλιξη του λόγου μεταξύ 2 και 4 ετών, αλλά θα δώσουμε και συμβουλές στους γονείς τόσο για την ενίσχυση της εξέλιξης, όσο και για τα σημάδια που μπορεί να τον προβληματίσουν.
Η εξέλιξη του λόγου
Από 2 έως 3 ετών:
- Εκφράζει την ανάγκη του για τουαλέτα ( έγκαιρα ή καθυστερημένα)
- Ζητάει και κατονομάζει αντικείμενα και εικόνες.
- Κάνει προτάσεις 3-4 λέξεων που περιέχουν υποκείμενο- ρήμα- αντικείμενο.
- Κάνει ερωτήσεις 1-2 λέξεων και αρχίζει να χρησιμοποιεί αρνήσεις.
- Αρχίζει να χρησιμοποιεί άρθρα και ρήματα στην οριστική και προστακτική ενεστώτα, σε όλα τα πρόσωπα, μπορεί όμως να κάνει κάνει πολλά γραμματικά λάθη στην προσπάθεια του να εκφραστεί σε άλλους χρόνους.
- Χρησιμοποιεί σωστά όλα τα φωνήεντα και τα περισσότερα σύμφωνα στην αρχή της λέξης.
- Γνωρίζει τα μέρη του σώματος.
- Ακολουθεί εντολές και απαντάει σε απλές ερωτήσεις.
- Αντιλαμβάνεται την έννοια του ενός και των πολλών.
- Αντιλαμβάνεται τα περισσότερα από αυτά που ακούει, αφού το εύρος του αντιληπτικού του λεξιλογίου φτάνει στις 500-900 λέξεις.
- Το εκφραστικό του λεξιλόγιο μπορεί να φτάσει ή και να ξεπεράσει τις 300 λέξεις ενώ ο λόγος του είναι κατά 50-75% καταληπτός από τρίτους.
Από 3 έως 4 ετών :
- Ρωτάει και απαντάει σε περισσότερες ερωτήσεις.
- Χρησιμοποιεί αρνήσεις.
- Κάνει προτάσεις 4-5 λέξεων.
- Αντιλαμβάνεται τη χρήση και τη λειτουργία των αντικειμένων.
- Αναγνωρίζει τα βασικά χρώματα.
- Ακολουθεί συνθέτες εντολές.
- Αρχίζει και εκφράζει τα συναισθήματα του με λέξεις.
- Έχει αίσθηση του παρόντος και του μέλλοντος και μπορεί να βάλει 2 γεγονότα σε σωστή χρονολογική σειρά.
- Κάνει πιο ορθή χρήση γραμματικής ( χρόνων, αντωνυμιών κτλ.)
- Συμμετέχει σε συζητήσεις και κάνει ερωτήσεις ζητώντας λεπτομέρειες.
- Το αντιληπτικό του λεξιλόγιο κυμαίνεται μεταξύ 1200 και 2000 λέξεων.
- Το παραγωγικό του λεξιλόγιο βρίσκεται μεταξύ 800 και 1500 λέξεων, ενώ ο λόγος του είναι κατά 80 % αντιληπτός από τρίτους.
Πως μπορεί ο γονιός να ενισχύσει την εξέλιξη του λόγου ως την ηλικία των τεσσάρων;
Μεταξύ 2-3 ετών ο γονιός μπορεί:
- Να κάνει διάλογο με το παιδί μέσα από τον οποίο θα τροφοδοτεί το παιδί με νέο λεξιλόγιο.
- Να του δίνει συνεχώς εντολές.
- Να το προτρέπει να μιλήσει για οτιδήποτε και να δείχνει πως το καταλαβαίνει πάντα, ακόμη και όταν δε συμβαίνει αυτό.
- Να επαναλαμβάνει, διακριτικά, λέξεις που το παιδί δυσκολεύεται να πει χωρίς να του ζητά να τις επαναλάβει.
- Να του διαβάζει παραμύθια που καλό θα ήταν να συνοδεύονται από εικόνες.
- Να προσθέτει επιπλέον πληροφορίες σε αυτό που λέει το παιδί ( πχ αν το παιδί πει " μπάλα" ο γονιός θα συμπληρώσει " ναι! Είναι μια κόκκινη μπάλα πάνω στο τραπέζι")
Μεταξύ 3-4 ετών ο γονιός μπορεί:
- Να ωθεί το παιδί να παίζει με συνομήλικους του.
- Να επιμηκύνει τις συζητήσεις του με το παιδί.
- Να συνεχίσει να του ενισχύει το λεξιλόγιο.
- Να του δείχνει πως ενδιαφέρεται πραγματικά γι' αυτά που λέει το παιδί.
Πότε πρέπει να απευθυνθεί ο γονιός σε ειδικό;
- Μεταξύ 2 και 3 ετών:
- Αν το παιδί δεν εκτελεί εντολές.
- Αν οι προτάσεις του περιορίζονται σε 1 λέξη.
- Αν το λεξιλόγιο του δεν είναι αρκετά ευρύ.
- Αν δε χρησιμοποιεί καθόλου άρθρα ή ρήματα.
- Αν ο λόγος του είναι δυσκατάληπτος.
Μεταξύ 3 και 4 ετών :
- Αν οι προτάσεις του παιδιού δεν είναι μεγαλύτερες από 3-4 λέξεις.
- Αν δε σχηματίζει ερωτήσεις.
- Αν ο λόγος του δεν γίνεται αντιληπτός από άλλους.
- Αν δυσκολεύεται να χρησιμοποιεί τις γραμματικές μορφές που αντιστοιχούν στην ηλικία του και έχουν προαναφερθεί ( χρήση άρνησης, χρόνων, αντωνυμιών) .
- Αν δυσκολεύεται να περιγράψει γεγονότα με απλές προτάσεις.
Το κάθε παιδί έχει τη δική του εξέλιξη και μικρές αποκλίσεις μπορεί να μην είναι ανησυχητικές. Παρόλα αυτά, σε κάθε περίπτωση, αν σας ανησυχεί κάτι που αφορά το λόγο του παιδιού, μη διστάσετε να ζητήσετε τη γνώμη ειδικού.
Χριστίνα Λαμβδά
Λογοθεραπεύτρια
